Açık Bilim & Açık Erişim

Açık Eğitim Kaynakları

tarihinde gönderilmiş tarafından

“Açık Eğitim Kaynakları (AEK) “dijital ya da başka herhangi bir ortamda, kamu malı olarak veya başkaları tarafından ücretsiz erişime, kullanıma, uyarlamaya ve yeniden dağıtıma hiçbir kısıtlama olmaksızın veya sınırlı olarak izin veren açık bir lisans altında yayınlanmış olan öğretme, öğrenme ve araştırma materyalleri” şeklinde tanımlanmaktadır (William ve Flora Hewlett Vakfı tanımı). Açık eğitim kaynakları, derslerin tüm içeriğini, ders materyallerini, modülleri, ders kitaplarını, video akışlarını, testleri, görüntüleri, yazılımları ve bilgiye erişimi desteklemek için kullanılan diğer araç, materyal ya da teknikleri içerir.” Kaynak

“Geleneksel kampüs yerleşimlerinde, az sayıdaki fakülte mensubu, meslektaşlarının ders materyalleri ve ders programlarının çok azını görebilme şansına sahipken, AEK’nin ortaya çıkışıyla birlikte, öğretim elemanları, aynı konu ve bu konuya ilişkin benzer materyallerle ilgili farklı yaklaşımları görebilir hale gelmiştir. AEK’nin diğer bir yararı da, konuyla ilgili dünyadaki birçok insanın, kampüslerdeki akademik kültür kalitesini görebilmesini sağlamasıdır (Johnstone, 2005, s. 15). AEK kavramı, bilginin toplumsal bir kaynak olduğu ve bu bakış açısı çerçevesinde sosyal bir mülkiyet olarak ele alınabileceği felsefesi üzerine temellendirilmektedir (Downes, 2007, s. 29). UNESCO’ya göre; “AEK, ücretsiz ve açık olarak, isteyen herkesin yararlanmasına sunulan, belirli lisans koşulları altında birleştirme, geliştirme yapılabilen ve yeniden yayınlanabilen eğitim malzeme ve kaynaklarıdır” (Forum On The Impact Of OpenCourseware 2002, s.4). Konuyla ilgili önemli çalışmalarda bulunan William ve Flora Hewlett Vakfı tarafından yapılan başka bir tanımda; “AEK, kamusal alanda bulunan öğretme, öğrenme ve araştırma kaynaklarıdır ya da başkaları tarafından yeniden ve özgür bir biçimde kullanıma izin verilen, bir fikri mülkiyet lisansı altında piyasaya sürülen kaynaklardır ” şeklinde ifade edilmektedir.” Kaynak

“Açık eğitim kaynakları ancak bir lisansa sahip olmaları durumunda AEK’dır. Ancak, kaynağınız için lisans seçimi konusunda net bir rehber/yönerge yoktur. Peki hangi tür lisans uygundur? Uygulamada, AEK için çoğunlukla Creative Commons (CC) lisansları kullanılmaktadır. Eğitim kaynaklarının çoğu için kullanılabilecek Açık Creative Commons lisansları CC0 (Kamu Malı), CC BY (Atıf) ve CC BY-SA (Atıf-AynıLisanslaPaylaş)‘tır. Veri tabanlarının ücretsiz bir lisans ile dağıtımı için Creative Commons ideal değildir. Bunun yerine, yasal olarak uyumlu olması için ODbl, ODC-BY veya PDDL gibi özellikle uygun bir açık lisans seçilmelidir.” Kaynak

“OpenCourseWare (OCW) ilk açık eğitim kaynakları platformlarından ve açık eğitim kaynakları hareketinin önemli başlatıcılarından biridir. Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) 2002 yılında başlatılmış Open Education Consortium halihazırda tüm dünyadan ders formunda materyalleri ücretsiz lisanslar ile sunmaktadır. Diğer öncüler, hala açık eğitim kaynakları sunma amacına bağlı olan UNESCO ile William ve Flora Hewlett Vakfıdır.” Kaynak ” Türkiye ’de ise bu yöndeki çalışmaların ilk defa 2006 yılında Türkiye Bilimler Akademisi’nin (TÜBA) öncülüğünde başlatıldığı görülmektedir ” Kaynak

AEK platformlarına örnekler: Kaynak

Açık Eğitim Kaynakları: Çok kısa bir tarihçe: Kaynak
Açık eğitim hareketinin büyümesine katkıda bulunan önemli olaylardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
1969 – İngiltere Açık Üniversitesi açıldı.
1983 – GNU’nun çıkışı ile Özgür yazılım hareketi kuruldu.
1989 – World Wide Web
1997 – MERLOT
1998 – U.S. Telif Hakkı Süresi Uzatma Yasası
1998 – “Açık içerik” terimi türetildi ve Açık İçerik Lisansı yayınlandı.
1999 – Açık Yayım Lisansı yayınlandı.
1999 – Connexions çıkarıldı (2012’de OpenStax olarak yeniden adlandırıldı).
2001 – Vikipedi
2001 – Creative Commons kuruldu.
2001 – MIT Courseware
2002 – Budapeşte Açık Eğitim İnisiyatifi
2002 – Creative Commons lisansları çıkarıldı.
2002 – UNESCO Açık Eğitim Kaynakları ismini türetti.
2004 – İlk yıllık Açık Eğitim Konferansı
2005 – OpenCourseWare Konsorsiyumu kuruldu (2014’te Açık Eğitim Konsorsiyumu olarak yeniden adlandırıldı).
2006 – WikiEducator
2007 – Cape Town AEK Bildirgesi
2007 – OER Commons
2007 – Wiley ve Couros “açık ders” deneyleri yaptı.
2008 – Opening Up Education yayınlandı
2008 – Bağlantıcılık ve Bağlantılı Bilgi
2000 öğrencinin katılımı sonucu, “kitlesel açık çevrimiçi ders” veya KAÇD terimi ortaya çıktı. KAÇD’i tanımlayan bu videoyu izleyin:”KAÇD nedir?” video (4:26) Dave Cormier, CC BY 3.0.
2012 – OpenStax ilk açık ders kitabını yayınladı.
2012 – UNESCO AEK Paris Bildirgesi
2013 – OERu çıkarıldı.
2017 – UNESCO 2. Dünya AEK Kongresi
2019 – UNESCO AEK Tavsiyesi
2020 – UNESCO’nun AEK Dinamik Koalisyon’u kuruldu.

Konu rehberi içeriğine ilişkin izlemenizi önerdiğimiz video kayıtları:

Akademiden Notlar 116: Açık Eğitim Haftası Özel Yayını 8 Mart 2024

Akademiden Notlar 92: Açık Eğitim Haftası Özel Yayını 10 Mart 2023

Açık Eğitim Kaynakları: Lisans Hakları ve Etik Kurallar 08 Mayıs 2020

Akademiden Notlar 5: Açık Eğitim 29 Nisan 2020

AEK lisans hakları ve etik kurallarla ilgili daha fazla bilgi almak isteyen eğitmenler, Creative Commons Türkiye sayfasında yer alan CC Sertifika Eğitim Kaynakları‘nın 5.1. maddesinde yer alan “Eğitmenler için Creative Commons” altındaki “AEK, Açık ders kitapları ve açık dersler” başlığı içeriğine göz atabilirler.