Türkiye’de Açık Bilim & Açık Erişim
Bu konu rehberi altında Türkiye’de gerçekleştirilen açık bilim, açık erişim ve ilgili konulardaki çalışmalar derlenmeye çalışılmıştır.
Açık Bilim Türkiye : Ülkemizde gerçekleştirilen açık bilim konferansları, açık erişim konferansları ve açık bilim zirvelerinin ana sayfaları ve programları yer almaktadır.
TÜBİTAK-ULAKBİM Açık Ders Platformu : Bu platform, TÜBİTAK ULAKBİM tarafından Türkiye çapında açık bilim ve ilgili konularda farkındalık yaratmak, mevcut bilgi düzeyini artırmak, araştırmacıların proje süreçlerini kolaylaştırmak ve kamu fonlarıyla üretilen bilimsel içeriğin korunmasına katkıda bulunabilmek için hazırlanmıştır. Platformun içeriği açık bilim ve araştırma verilerinin yönetimi konusunda uzman Dr. Öğr. Üyesi Güleda Doğan ve Doç. Dr. Zehra Taşkın tarafından hazırlanmıştır. Sistemin kullanımı ile ilgili açıklayıcı videolara bu sayfadan ulaşılabilmektedir.
TÜBİTAK ULAKBİM Araştırma Verileri Yönetimi Eğitim Portalı : Bu portal, Türkiye’de görev yapan araştırmacılar, proje yöneticileri, fon sağlayıcı kurumlar ve akademik kuruluşlar için araştırma verilerinin yönetimi konusunda temel bir rehber sunmayı amaçlamaktadır. Portal kapsamında araştırma verilerinin tanımı, hazırlanması, işlenmesi, analiz edilmesi, korunması, erişim sağlanması ve yeniden kullanılması gibi çeşitli unsurlar hakkında detaylı bilgiler sunulmaktadır.
HARMAN – Türkiye Akademik Arşivi : TÜBİTAK ULAKBİM’de geliştirilen Türkiye Akademik Arşivi, ulusal açık erişim arşivler, dergiler (veri sağlayıcılar) ile arama motoru servisleri (servis sağlayıcılar) arasında ilişki kurarak, uluslararası standartlara uygun olarak gereksinim duyulan açık erişim içeriğine erişim sağlayan üst veri harmanlama yazılımıdır. Yazılımla, Ulusal Kurumsal Açık Arşiv içeriklerinin üst verilerinin harmanlanması ve Türkiye Akademik Arşiv adresi üzerinden içeriğe erişim sağlanması amaçlanmaktadır.
APERTA – TÜBİTAK Açık Arşivi : TÜBİTAK desteği ile yürütülmekte olan/sonuçlanmış projelerin sonuçlarını içeren herhangi bir sunum veya yayın (makale, kitap, bildiri, tez vb.) ile bunlara ait araştırma verileri, TÜBİTAK ilgili birimleri ile enstitülerinde çalışanlar tarafından üretilen TÜBİTAK adresli yayınlar ile bunlara ait araştırma verileri, UBYT’den teşvik almış olan Türkiye adresli yayınlar ile bunlara ait araştırma verileri ile Türk Ulusal e-Bilim e-Altyapısı (TRUBA) projesi kapsamında yapılan yayınlara ait veriler ile bu yayınlara ait araştırma verileri, TÜBİTAK Akademik Dergilerinde yayınlanan makaleler ile bu makalelere ait araştırma verilerinin uygun bir veri tabanı yapısı içerisinde uzun süreli saklandığı, korunduğu, yönetilebildiği, taranabildiği ve ücretsiz erişim sağlayan arşiv.
TÜBİTAK Açık Bilim Politikası : Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından yürütülen veya desteklenen projelerden üretilen yayınlar ile araştırma verilerinin yönetimi, saklanması, arşivlenmesi, derlenmesi ve dijital korunması TÜBİTAK Açık Bilim Politikasının çerçevesini oluşturmaktadır.
Yükseköğretim (YÖK) Açık Erişim – Açık Bilim Çalışmaları : Açık bilim ve açık erişim konularında YÖK tarafından atılan adımların ve gelecek planlarına ilişkin bilgilerin yer aldığı içeriğe erişim sunmaktadır.
Türk Yükseköğretim Sisteminde açık bilim ve açık erişim politikalarının oluşturulması, geliştirilmesi ve buna ilişkin uygulamaların yönlendirilmesi çalışmalarını yürütmek üzere; 08.01.2019 tarihli ve 2019/4 sayılı Başkanlık Kararı ile Yükseköğretim Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Naci GÜNDOĞAN’ın yürütücülüğünde oluşturulan Açık Bilim ve Açık Erişim Çalışma Grubu, 05.03.2021 tarih ve14536 sayılı Başkanlık Olur’u ile aşağıda adı, soyadı ve Kurumu belirtilen kişiler ile yeniden teşkil edilmiştir.
ANKOS Açık Erişim Çalışmaları : Türkiye’de açık erişim arşivi oluşturma süreçlerine yönelik çeşitli düzeydeki girişimlere temel oluşturmak, destek olmak, önerilerde bulunmak, örnek uygulama ve eğitimler çerçevesinde edinilen tecrübeleri paylaşmak üzere ANKOS çatısı altında, 2006 yılında Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler (AEKA) adıyla bir çalışma grubu kurulmuştur. Sayfada çalışma grubu tarafından oluşturulan içerik paylaşılmaktadır.
Creative Commons Türkiye : Creative Commons (CC), sağladığı özgür yasal araçlar ile yaratıcılığın ve bilginin paylaşımına, tekrar kullanımına olanak veren kar amacı gütmeyen bir organizasyondur. Bu amaçla bir açık lisanslar topluluğu sunar. Bu lisanslar herkesin kullanımına açık ve ücretsizdir. Bu sayfa da CC Türkiye ekibi tarafından oluşturulan içerik paylaşılmaktadır.
Türkiye’de açık erişim ve açık bilim : 2020 tarihli bu bildiri metninde Türkiye’deki farklı kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen açık erişim ve açık bilim faaliyetleri literatüre dayanarak incelenmektedir.
